maciekburdzy@gmail.com

Zduńskie opowieści to serwis o kaflach, piecach i kominkach. Przedstawia dawne urządzenia grzewcze. Pokazuje zdjęcia, ciekawostki historyczne, rysunki, własne i cudze artykuły oraz odkrycia i wspomnienia. Zawiera i informuje o wydarzeniach z branży zduńskiej oraz wystawach muzealnych. Wywołuje uczucia od melancholii po uśmiech. Buduje zamiłowanie do dawnych rzeczy, które przeminęły oraz promuje kulturę ognia.

Dwór w Swochowie

Posted On 28 sie 2013
Comment: Off
Jakiś czas temu, kierując się boczną drogą do Swobnicy trafiliśmy do niewielkiej miejscowości Swochowo (dawne Schwochow , gmina Bielice, powiat pyrzycki, woj. zachodniopomorskie). Nie była to moja pierwsza wizyta w tym miejscu. Jednakże ostatnim razem, istniejący, charakterystyczny dwór zbudowany w najbliższym sąsiedztwie kamiennego kościoła z XV wieku, obejrzałem tylko z zewnątrz. Tym razem, dzięki otwartym drzwiom prowadzącym do piwnicy, udało się przeprowadzić ”nieoficjalną” wizję lokalną wnętrza.
Wspomniany dwór został zbudowany we wsi, o której pierwsza historyczna wzmianka pojawiła się w 1325 roku. W czasach średniowiecza właścicielem ziem była rycerska rodzina von Swochowów. W 1433 roku majątek należał do rycerza Mikołaja z Nowego Chrapowa. Od 1468 roku posiadłość należała do Henryka Czarnego, właściciela zamku w Pęzinie (więcej na ten temat: http://zdunskieopowiesci.blogspot.com/2013/06/zamek-w-pezinie-kstargardu.html ) przedstawiciela znanego pomorskiego rodu von Borcków. W 1628 roku posiadłość rycerska obejmowała 72 łany chłopskie, 13 łanów komorniczych, karczmę, kuźnię, owczarnię, pastuszarnię oraz piekarnię. W późniejszym czasie majątek stawał się własnością innych rodów pomorskich. Swochowo należało m.in. do rodzin von Dossowów, von Schulenburgów, von Puttkamerów i von Goltzów. Od 1853 roku właścicielami wsi była rodzina Haberlandów. W tym czasie majątek wraz z gorzelnią i sąsiednim folwarkiem w Sobiemyślu obejmował 6661 morgów ziemi. Część chłopska wsi obejmowała 1930 morgów ziemi, a do mieszkańców wg rejestru z 1856 roku należeli: wielki kmieć, 4 kmieci, 2 chłopów małorolnych, 7 komorników, plebania, kościół, szkoła, wiatrak, kuźnia, karczma. W 1868 roku w majątku szlacheckim było 6 budynków mieszkalnych, 2 przemysłowe, 26 gospodarskich, 162 mieszkańców, we wsi 43 budynki mieszkalne, 2 przemysłowe 39 gospodarskich i 360 mieszkańców. W pierwszej połowie XX wieku, w okresie międzywojennym właścicielami majątku została znana rodzina von Papenów, z której pochodził kanclerz Rzeszy (tuż przed A. Hitlerem), a potem jego minister i ambasador w Turcji – Franz von Papen. Ostatnim właścicielem majątku w 1939 roku, obejmującym 1020 ha ziemi był Jost von Papen.
Elewacja ogrodowa  – stan z 2011 r. – autor : M. Burdzy
Elewacja frontowa  – stan z 2011 r. – autor : M. Burdzy
Naczółek   – stan z 2011 r. – autor : M. Burdzy
Elewacja boczna  – stan z 2011 r. – autor : M. Burdzy
Pilastry portyku  – stan z 2011 r. – autor : M. Burdzy
Elewacja frontowa  – stan z 2011 r. – autor : M. Burdzy
Stan obiektu w lipcu 2013 r. – autor M. Burdzy
 Wspomniany dwór został zbudowany w 1829 roku. Jest to parterowy budynek na wysokim kamiennym cokole, z użytkowym poddaszem, założony na rzucie prostokąta (ze współczesną dobudówką), kryty dachem dwuspadowym z naczółkami. W elewacji frontowej obiekt jest przyozdobiony półokrągłym ryzalitem i portykiem wspartym na kolumnach, stanowiącym taras. Obecnie obiekt jest prywatną własnością. Jego stan techniczny jest zły. Budynek wymaga remontu. Opustoszały i zdewaloryzowany w czasach, kiedy był wykorzystywany na potrzeby szkoły, wymaga niemałych nakładów finansowych. Jego sympatyczny właściciel planuje w ciągu najbliższych dwóch lat remont dachu. Miejmy nadzieję, że do tego dojdzie.
Obiekt jest zupełnie pozbawiony dawnego wyposażenia wnętrza. Z wielu, jak się można domyślać dawnych urządzeń grzewczych nic się nie zachowało. Jedyną zachowaną pozostałością po nich jest ruina trzonu kuchennego z brązowych kafli. Nie jest to obiekt, który można zaliczyć do „zduńskich perełek”, w związku z czym nie przedstawia żadnej wartości historycznej ani architektonicznej i najprawdopodobniej jego resztki znajdą się na wysypisku gruzu…
Najprawdopodobniej niżej przedstawiona fotografia będzie ostatnim dowodem jakichkolwiek śladów zduńskich urządzeń w tym pięknym niegdyś dworze. Będę z zainteresowaniem śledził przyszłą historię dworu w Swochowie, a w miarę postępów w ewentualnych pracach,  Czytelnicy będą o tym informowani na bieżąco…
Ruina trzonu kuchennego w dworze w Swochowie – stan z lipca 2013 r. – autor : M. Burdzy

 

About the Author