Centralne ogrzewanie – stan wiedzy z 1912 r.

Tekst pochodzi z publikacji  „NASZ DOM. Poradnik praktyczny, gospodarczo-społeczny dla kobiety polskiej” pod redakcją Lucyny Kotarbińskiej, Warszawa 1912

Pozostaje mi jeszcze powiedzieć słów kilka o ogrzewaniu centralnem, różniące m się od lokalnego tem że, zamiast ogniska w każdym pokoju, lub najwyżej na dwa-trzy pokoje, urządzamy jedno wspólne ognisko na całe mieszkanie lub dom cały. Urządzenia tego rodzaju nie są nowością ostatnich czasów w krajach polskich. W gmachach miejskich większych dworach już w połowię ubiegłego stulecia spotykamy ogrzewanie centralne, najczęściej powietrzne, czyli t. zw. kaloryfery. Otóż ogrzewania powietrzne, w których powietrze służy ośrodkiem, przenoszącym ciepło z centralnego miejsca – kaloryferu, do pomieszczeń, posiadają liczne wady, które wraz z niedbalstwem wykonawców zniechęciło publiczność do tego rodzaju urządzeń.

Ogrzewania powietrzne przy złym stanie kanałów mogą wywołać wypadki przedostawania się gazów spalinowych do pomieszczeń, pożary i t. d.
Za to rozpowszechniają się coraz bardziej w miastach i na wsi ogrzewania centralne parowe i wodne, t. j. takie, w których jako ośrodek, przenoszący ciepło, służy para niskiego ciśnienia lub woda. W pierwszym wypadku stosowana jest para o nizkiem ciśnieniu, oraz kotły takiej konstrukcyi, że niebezpieczeństwo wybuchu kotła jest zupełnie wyłączone. Dlatego też prawo wszystkich krajów kulturalnych nie robi żadnych zastrzeżeń co do ustawiania tych kotłów w domach mieszkalnych, natomiast ustawianie kotłów parowych wysokiego ciśnienia w fabrykach, na okrętach i t. d. ulega całemu szeregowi bardzo skrupulatnych przepisów.

Wreszcie w ogrzewaniu wodnem jako ośrodek przenoszący ciepło, służy woda gorąca. Tym sposobem instalacya ogrzewania parowego lub wodnego składa się zawsze z kotła, w którym, pod działaniem płonącego paliwa (drzewa, torfu, węgla lub koksu, wreszcie: nafty), ogrzewamy wodę, aż do wytworzenia pary lub mniej. Z pieców, które są ustawione w oddzielnych pokojach i oddają ciepło pary lub wody i wreszcie z sieci rur, które doprowadzają parę lub wodę gorącą do pieców powytszych i odprowadzają wodę skroploną lub wodę ochłodzoną z powrotem do kotła.

Usunięcie z pokoi mieszkalnych, sal szkolnych i t. d. pieców’ zwyczajnych i zastąpienie ich jednem ogniskiem centralnem przynosi ze sobą niewątpliwe korzyści: oszczędność na opale, bezpieczeństwo od potaru i zaczadzenia oraz lepsze wyzyskanie pomieszczenia, co w mieście, wobec szczupłości mieszkań, ma duże znaczenie. Oprócz tego, przy ogrzewaniu centralnem osiągamy równomierność temperatury niezależnie od, pory dnia i roku.

 Wreszcie ogrzewanie centralne daje możność nieraz korzystania z podrzędnych gatunków paliwa, nie nadających się do spalania w piecach zwykłych, np. torfu. Przyczyny te powodują rozpowszechnianie się urządzeń ogrzewania centralnego i we dworach wiejskich. Nowowznoszone domy na wsi coraz częściej są zaopatrywane w urządzenia tego rodzaju, a i właściciele starych pałaców wprowadzają teraz to udogodnienie nowoczesne. Widzimy więc, że warunki życia na wsi zbliżają się poniekąd do warunków miejskich.

Ogrzewanie centralne posiada poważne bardzo zalety, ogrzewa mieszkanie równomiernie, wyklucza zanieczyszczenie mieszkań paliwem i pyłem jego, wreszcie obsługa jest bardzo ułatwiona. Ale koszt tego sposobu ogrzewania jest bardzo znaczny, bardzo trudna naprawa w razie uszkodzenia, a nadto sprowadza zbytnie osuszenie powietrza w mieszkaniu, czego wiele osób zwłaszcza nerwowych, nie znosi. Nadto przy wadliwym urządzeniu, powietrze ogrzane, wchodzące do mieszkania, zawiera pył i posiada woń spalenizny skutkiem zwęglenia pyłu osiadającego na piecu kamery. Niewątpliwie jednak przy prawidłowym urządzeniu sposób ogrzewania za pomocą powietrza ogrzanego jest jednym z lepszych.