Jak wyglądała żarowska fabryka wyrobów szamotowych C. Kulmiz a następnie F. Didier Werke AG Saarau
Chamottenfabrik Saarau C.Kulmiz, Vereinigte Chamottenfabrik vorm. C.Kulmiz GmbH Saarau, F. Didier Werke AG Saarau, Żarowskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych, Szamotownia
Krótka historia zakładu (źródło informacji: izba.centrum.zarow.pl):
„Szamotownia”
Właściwa Fabryka Cegieł Szamotowych (Chamottefabrik Saarau, C. Kulmiz) powstała w 1850 roku. Osiem lat wcześniej rozpoczęto produkcję zwykłych cegieł budowlanych, natomiast w latach 1848/49 prowadzono, z udziałem uczonych z Wrocławia, próby zastosowania odkrytych w okolicy glin do wytwarzania cegieł ognio- , a później także kwasoodpornych. Surowce były w zasięgu ręki: w Źarowie, Jaroszowie i Rusku, kapsle osłonowe sprowadzano z zakładów porcelany w Jaworzynie Śląskiej i Wałbrzychu, gdzie stanowiły produkt odpadowy, a węgiel z kopalni wałbrzyskich. Jakość wyrobów była dobra, a zapotrzebowanie na wyroby duże: zarówno w kraju, jak i za granicą. W połowie lat 70–tych kierownictwo objął dr Heinz, który wcześniej pracował w fabryce w Podjuchach pod Szczecinem, gdzie znajdowała się pierwsza w Niemczech fabryka cegieł szamotowych. Zakład został rozbudowany, powstały kolejne piece do wypalania cegieł. W 1881 roku firma braci Mendheim z Monachium wykonała pierwszy piec gazowy z 14 komorami po 50 metrów sześciennych każda. W tym okresie 700 ludzi produkowało do 5 tysięcy ton cegieł szamotowych miesięcznie. Odbiorcami były huty, cukrownie, przemysł wapienniczy, szklarski i chemiczny. Dużym odbiorcą cegieł kwasoodpornych była w tym czasie miejscowa „Silesia”. W 1889 roku w miejscowości Halbstadt (wówczas Austria), a 10 lat później w Marktredwitz w Bawarii powstały zakłady filialne. Były zarządzane z Żarowa i funkcjonowały w oparciu o surowce z Żarowa dostarczane. Ich produkcja była kilkakrotnie mniejsza niż w Żarowie. W 1896 roku doszło przekształcenia zakładu w spółkę z o. o. i zmiany nazwy firmy na „Zjednoczoną Fabrykę Szamotu dawniej C. Kulmiz Sp. z o.o.” (Vereinigte Chamottefabrik vormals C. Kulmiz GmbH). Trzy lata później, w roku 1899 zakład w Żarowie podpisał umowę o współpracy i podziale rynków zbytu z fabryką szamotu w Szczecinie, najstarszą w Niemczech, założoną w 1834 roku przez Fryderyka Didiera. Eugen von Kulmiz napisał w swych pamiętnikach: „w tym samym roku doszło do fuzji naszej fabryki szamotu ze szczecińską fabryką Didiera”. Na początku XX wieku miał miejsce kryzys, który spowodował obniżenie poziomu produkcji, zwolnienia i … pozbycie się lokalnego konkurenta. W fabryce braci Langer, która istniała w pobliskich Mrowinach od lat 70 – tych XIX wieku, produkowano po 1900 roku do 700 ton wyrobów miesięcznie. Zakład został przejęty w 1906 roku. W roku 1929 – spłonął. W 1907 roku do Żarowa przyłączono także zakłady szamotowe w Udaninie – Piekarach. Od 1905 roku zakładem kierował dr Moritz Schulz, który przeprowadził dalszą jego modernizację: wydziały narażone na pył otrzymały mechaniczne odpylanie z urządzeniami filtracyjnymi, które zastąpiły liczne kominy, będące swego rodzaju symbolem przemysłowego Żarowa. Powstała też nowa kotłownia, odnowiono park maszynowy. Do zakładu w Żarowie należało też biuro konstrukcyjne budowy pieców gazowych, w którym projektowano piece retortowe i komorowe dla miejskich gazowni. Były one wytwarzane z materiałów pochodzących z zakładu i montowane przez jego pracowników. Pierwsza wojna światowa przyniosła duże zamówienia od przemysłu zbrojeniowego, ale też trudności związane z niedoborem personelu. Po wojnie zaczął się długotrwały kryzys i obniżenie wynagrodzeń, wcześniej także skrócenie tygodnia roboczego z 60 do 48 godzin. Kilkakrotnie w zakładzie miały miejsce strajki robotników.
Źródło fotografii: http://pco.pl/o-firmie/historia.html
Źródło fotografii: https://kresy.org.pl/519592,Zarow,Polska_Ceramika_Ogniotrwala_S_A_Szamotownia.html